Stowarzyszenie „Kasztelania Ostrowska” jest jedną z organizacji zaangażowanych w pilotażowy projekt wyznaczania lasów społecznych wokół Poznania (nadleśnictwa Babki, Łopuchówko, Konstantynowo). Jesteśmy włączeni także w ten proces w Nadleśnictwie Czerniejewo. Zobacz, co już zadziało się wokół tych tematów oraz co planujemy realizować w naszym regionie, włączając w to zainteresowane osoby oraz tworząc platformę do dyskusji i zbierania wniosków.
Proces przygotowania zasięgu lasów społecznych jest wieloetapowy, angażuje wiele osób i wymaga poznania wielu stanowisk. To proces pilotażowy, dlatego tak ważna jest otwartość na niezaplanowane wyzwania. Co dotychczas wydarzyło się i co mamy w planach?
1. Spotkania zespołu ds. lasów społecznych wokół aglomeracji Poznania
Spotkania robocze odbywały się w budynku Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu. Uprawnionych do głosowania i udziału w pracach zespołu na prawach członka jest 55 podmiotów i tyle samo ich reprezentantów, które może zasiadać w sali podczas obrad zespołu. Spotkania odbyły się 3, 19 i 27 września oraz 1 października. Wyznaczane zostały także spotkania online w formie dyżuru ze strony pracowników Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych. Stowarzyszenie „Kasztelania Ostrowska” uczestniczyło we wszystkich tych spotkaniach – ustalenia z obrad zespołu grupy Dzikie Dziedzictwo reprezentował Maciej Jędrzejczak.
Kolejne terminy spotkań to 17 października w Urzędzie Wojewódzkim (aktualizacja) dla lasów aglomeracji Poznania w ujęciu aktualnego opracowania (tj. nadleśnictwa Babki, Łopuchówko, Konstatynowo) oraz 9 i 16 października dla Nadleśnictwa Czerniejewo (9.10.2024 r. godz. 16:00-19:00 – konsultacje dot. kompleksu lasów czerniejewskich – Leśnictwa: Jezierce, Karw, Linery, Dzikowy Bór, Milkarowo, Nekielka, Podstolice, Słomówko (obszar leśny Nadleśnictwa Czerniejewo położony na południowy-wschód od drogi ekspresowej S5) – Świetlica Wiejska Sołectwa Wierzyce (os. Leśne 7, 62-262 Wierzyce); Lokalizacja: https://maps.app.goo.gl/RTkKhTu98YrDz4z56; 16.10.2024 r. godz. 16:00-19:00 – konsultacje dot. lasów Leśnictwa Promno (obszar leśny Nadleśnictwa Czerniejewo położony na północny-zachód od drogi ekspresowej S5) – Świetlica Wiejska Sołectwa Kociałkowa Górka (Kociałkowa Górka 12A, 62-010 Kociałkowa Górka).
Lokalizacja: https://maps.app.goo.gl/LJJW3Kyc2bZR4RW36
2. Przygotowanie propozycji oddziałów leśnych wyznaczonych jako lasy społeczne
Do 24 września wszyscy członkowie zespołu mogli nadesłać swoje propozycje wykreślone na mapach (GIS) lub opisowo. To bardzo mało czasu, zważywszy na termin wysłania oficjalnych wytycznych na temat zasad wyznaczania lasów społecznych przez ministerstwo. W gronie członków grupy Dzikie Dziedzictwo przygotowaliśmy propozycję map z zaznaczonymi obszarami na pewno kwalifikującymi się jako lasy społeczne (dane własne oraz metadane ze Społecznego Raportu o Bioróżnorodności i Krajobrazie Kasztelanii Ostrowskiej). Mapy zostały wysłane terminowo i kompletnie w formacie pliku SHP. Niestety po ostatnich obradach 1 października wiemy, że nadsyłanie kolejnych danych zostało ograniczone – obrady będą dotyczyły zatem 8 projektów, które napłynęły do 24 września. Temat ten można z nami skonsultować podczas otwartych spotkań roboczych (o nich poniżej). Aktualnie opracowujemy dane dla Nadleśnictwa Czerniejewo w oparciu o dane własne, Społeczny Raportu o Bioróżnorodności i Krajobrazie Kasztelanii Ostrowskiej oraz wyniki otwartych spotkań dyskusyjnych w Lednogórze i Pobiedziskach.
3. Otwarte spotkania dyskusyjne o lasach społecznych w Kasztelanii Ostrowskiej (i nie tylko)
Zapraszamy na otwarte spotkania dyskusyjne na temat potencjalnego zasięgu lasów społecznych. Jako członkowie „Zespołu ds. lasów społecznych wokół aglomeracji Poznania” mamy ścisłą wiedzę o procesie powoływania lasów społecznych. Chcemy podczas rozmowy z uczestnikami tego spotkania bezpośrednio opowiedzieć o idei lasów społecznych oraz odpowiedzieć na pytania, dotyczące procesu wyznaczania i pracy zespołu. Bardzo ważne jest, aby czerpać wiedzę o projekcie lasów społecznych u źródeł – krążą różne obiegowe zdania, które skłócają lub nie są poparte wiedzą przyrodniczą. Na spotkaniach otworzymy mapy nadleśnictw z naszej okolicy. Z uczestnikami tego spotkania wysłuchamy propozycji, pokażemy nasz stan wiedzy i propozycje, w części dyskusyjnej omówimy różne kwestie. Połączyć w ten sposób chcemy kwestię udziału społeczeństwa z podnoszeniem wiedzy o lasach i ochronie przyrody – zajmujemy się naukowo ekosystemami i ekspercko prowadzimy dokumentacje przyrodnicze na obszarach chronionych. Wiemy, że wiele kwestii jest niejasnych, bo nie każdy ma szansę dostępu do wiedzy specjalistycznej. Intencją tych spotkań jest także podnoszenie wiedzy przyrodniczej.
Otwarte spotkania dyskusyjne (bez potrzeby zapisów) odbędą się w siedzibach Stowarzyszenia „Kasztelania Ostrowska”:
– 8 października o 18:30 w Lednogórze w Centrum Edukacji Regionalnej „Stacja Lednogóra” (Lednogóra 15, zabytkowy budynek dworca kolejowego)
– 15 października o 18:30 w Pobiedziskach w Centrum Edukacji Regionalnej przy ul. Czerniejewskiej 64 (prosimy o parkowanie przy targowisku koło jeziora Małe)
Jeśli ktoś z Państwa nie może dotrzeć, a chce nam wysłać swoje propozycje to prosimy o nadesłanie ich na nasz oficjalny mail przyroda.kasztelaniaostrowska@gmail.com
O projekcie tworzenia lasów społecznych
Czym są lasy społeczne?
Aktualne Informacje o procesie powoływania lasów społecznych publikowane są na stronie internetowej lasyspoleczne.lasy.gov.pl
Czym mają być lasy społeczne w myśl polecenia Ministerstwa Klimatu i Środowiska?
To obszar w sąsiedztwie miast wskazanych przez ministerstwo. Propozycję jego zasięgu określą w dyskusji lokalne zespoły. Elementem wyników prac zespołów będzie wskazanie propozycji prowadzenia zmodyfikowanej gospodarki leśnej na tych obszarach.
Jakich miast dotyczy ten proces?
Miasta wskazało Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Są to: Katowice, Kraków, Łódź, Szczecin, Poznań, Warszawa, Wrocław. W poleceniach ministerstwa wskazano także jako łączny obszar sąsiedztwo Gdańska, Sopotu i Gdyni oraz okolice Bydgoszczy i Torunia. Pierwotna dyspozycja (z kwietnia br.) dotyczyła łącznie dziewięciu miast lub grup miast. W sierpniu br. ministerstwo wskazało kolejne dwa miasta: Bielsko-Biała oraz Kielce, które pracują na nieco innych zasadach.
Jak przebiega wyznaczanie lasów społecznych?
W każdym mieście lub grupie miast (niekiedy określanej „aglomeracją”) działa kilkudziesięcioosobowy zespół. Skład i ramowy regulamin pracy określiło Ministerstwo Klimatu i Środowiska. W wyznaczonym czasie, tj. do 15 października, zespół spotyka się na posiedzeniach. Spotkania odbywają się w urzędach wojewódzkich, a prowadzą je niezależni facylitatorzy. W przypadku Kielc i Bielsko-Białej spotkania odbywają się w oparciu o wypracowany przez zespoły regulamin oraz w siedzibach nadleśnictw. A termin końca prac MKiŚ określiło na koniec listopada.
Kto wchodzi w skład zespołów ds. lasów społecznych?
Skład zespołów zdefiniowało i zatwierdziło MKiŚ. W każdym zespole znajdą się: przedstawiciele Lasów Państwowych (po jednej osobie z RDLP i nadleśnictw), przedstawiciel ministerstwa, przedstawicie organizacji pozarządowych, samorządów, tj. każdej gminy, powiatu i urzędu marszałkowskiego, właściwych dla danej planowanej lokalizacji lasu o wiodącej funkcji społecznej, przedstawiciele wojewody, przedstawiciele regionalnych dyrekcji ochrony środowiska, reprezentanci lokalnych zakładów usług leśnych oraz lokalnych przemysłowych nabywców drewna, a także eksperci z Instytutu Badawczego Leśnictwa oraz Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej, posłowie i senatorowie. Część osób została wskazana przez MKiŚ imiennie (posłowie i senatorowie, przedstawiciele organizacji pozarządowych), część jako reprezentanci instytucji. We wszystkich zespołach mogą wziąć udział jako członkowie zespołu: dr Jerzy Parusel, prof. Jerzy Szwagrzyk oraz dr inż. Mariusz Czop. W przypadku Kielc i Bielsko-Białej skład został ustalony w oparciu o uzgodnienia między jednostkami LP a przedstawicielami aktywistów.
Jak daleko od miasta mogą powstać lasy społeczne?
Polecenia ministerstwa nie określiły takiego dystansu ani nie wskazały konkretnych gmin i powiatów, w których miałyby zostać wytypowane lasy społeczne. Obszar, gdzie można spodziewać się lasów społecznych zamyka się w granicach gmin i miast sąsiadujących bezpośrednio z miastami wskazanymi w poleceniu Ministra Klimatu i Środowiska. Przedstawiciele tych jednostek są bowiem członkami zespołów ds. lasów społecznych, zaaprobowanymi przez Ministra Klimatu i Środowiska.
W oparciu o jakie wytyczne są wyznaczane lasy społeczne?
Wszystkie zespoły pracują w oparciu o wytyczne i rekomendacje w zakresie wzmocnienia lasów ważnych społecznie wypracowane w procesie Ogólnopolskiej Narady o Lasach. Wytyczne zawierają kryteria wyznaczania lasów oraz propozycje modyfikacji gospodarki leśnej. Dokument do pobrania TUTAJ.
Czy mój prywatny las też może być zostać lasem społecznym?
Zgodnie z poleceniem Ministra Klimatu i Środowiska proces wyznaczania lasów społecznych obejmuje wyłącznie lasy należące do Skarbu Państwa i zarządzane przez nadleśnictwa Lasów Państwowych. Nie ma więc związku z lasami osób prywatnych, gmin czy parków narodowych.
Czy mogę zostać członkiem zespołu?
Nie, skład zespołów jest zamknięty. W przypadku 9 miast wskazany przez MKiŚ. Nie ma możliwości dołączania do zespołów nowych osób.
Podczas posiedzeń zespołów nie przewiduje się również obecności innych osób. Wynika to z kwestii porządkowych (zespoły są bardzo liczne) oraz reguł panujących w urzędach wojewódzkich. Możliwy jest natomiast udział osób reprezentujących organizatorów (Lasy Państwowe, wojewoda), które obsługują spotkanie (np. odpowiadają za nagłośnienie, protokołowanie, recepcję itp.)
Jaka rolę w procesie wyznaczania lasów społecznych mają Lasy Państwowe?
Zgodnie z poleceniem Ministra Klimatu i Środowiska do Lasów Państwowych należy organizacja merytoryczna prac zespołu, w tym zapewnienie odpowiednich danych, analiz i innych informacji. Na podstawie wskazań i po akceptacji ministerstwa Regionalne Dyrekcje Lasów Państwowych powołały zespoły lokalne, zaangażowały moderatorów spotkań, przygotowały mapowe propozycje lokalizacji lasów społecznych.
Jaką rolę w procesie wyznaczania lasów społecznych mają wojewodowie?
Wojewodowie sprawują pieczę na procesem tworzenia lasów o wiodącej funkcji społecznej wokół miast. Wojewodowie m.in. goszczą zespoły, otwierają i zamykają spotkania. Ponieważ wojewoda odpowiada za wykonywanie polityki rządu w województwie, to wojewodom powierzono opracowanie końcowych wniosków i postulatów, a następnie ich przedłożenie Ministrowi Klimatu i Środowiska. Wojewodowie zostali włącznie w proces w sierpniu.
Mam uwagi nt. procesu wyznaczania lasów społecznych w ramach polecenia MKiŚ. Komu mogę je przekazać?
Uwagi można kierować bądź do Ministerstwa Klimatu i Środowiska, bądź do koordynatorów procesów regionalnych. Ich dane znajdują się w zakładce kontakt.
Co będzie efektem pracy zespołu?
Zespół jest ciałem doradczym i nie ma mocy decyzyjnej. Podczas posiedzeń wypracuje propozycję lokalizacji obszaru lasów społecznych wokół swojego miasta (grupy miast). Propozycję przekaże właściwemu wojewodzie. Wojewoda opracuję ją i skieruje do Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Tryb wdrożenia propozycji nie jest znany. Zostanie określony przez MKiŚ.
Członkowie zespołów roboczych
Informacje o organizacjach pozarządowych w składach zespołów lasów społecznych jest podana na stronie Ministerstwa.
„Trwają prace nad utworzeniem lasów społecznych wokół dziewięciu krajowych aglomeracji. Wiceminister Klimatu i Środowiska wskazał 142 organizacje pozarządowe dołączone do zespołów ds. lasów społecznych wokół miast: Warszawa, Kraków, Gdańsk-Sopot-Gdynia, Wrocław, Łódź, Poznań, Katowice, Bydgoszcz-Toruń, Szczecin. Członkowie zespołów do 31 października 2024 roku opracują szczegółowe propozycje obszarów lasów społecznych oraz zasady prowadzenia w nich zmodyfikowanej gospodarki leśnej.”
