Osoby z regionu

Teodor Prądzyński

lata życia: urodzony 7.04.1877 r., zmarł 30.01.1937 r.

działalność: prawnik, powstaniec wielkopolski, działacz społeczno-gospodarczy

szczególne związki z miejscowościami regionu: Siemianowo

teodor_pradzynski_202302_2
Tadeusz Prądzynski, 1937 rok, zdjęcie zamieszczone w "Kurierze Poznańskim" autor nieznany, ze zbioru Tadeusza Panowicza

Biografia

Urodził się 7 kwietnia 1877 roku w Siemianowie – obecnie gmina Łubowo. Był synem Adama i Marii z Lossowów.

Adam Antoni Prądzyński h. Grzymała ur. w 1835 r., zmarł w 1909 r., Maria Matylda Lossow h. Ryś ur. 25 marca 1851 r. zm. 26 marca 1897 w Siemianowie.
Edukację rozpoczął w domu rodzinnym. W latach 1893-1895 był uczniem progimnazjum w Trzemesznie, skąd przeniósł się do gimnazjum w Wągrowcu, gdzie w 1898 zdał egzamin dojrzałości. Następnie przez trzy semestry studiował prawo w berlinie, a od listopada 1899 do listopada 1901 we Wrocławiu. Po zdaniu egzaminów zamieszkał w Inowrocławiu i rozpoczął praktykę adwokacką.

Gdy wybuchła pierwsza wojna światowa Prądzyński jako porucznik rezerwy został powołany do armii pruskiej. Walczył na froncie wschodnim. Wojsko opuścił pod koniec 1915 roku, ponieważ na początku 1916 generał-gubernator Hans Beseler (1850-1921) mianował go komisarycznym burmistrzem Kalisza. natychmiast po objęciu stanowiska przystąpił do odbudowy zbombardowanego i palonego w sierpniu 1914 r. przez Niemców centrum miasta. Był dobrym gospodarzem, o czym świadczy fakt, że podczas swego urzędowania (od listopada 1918 r.) podniósł miasto z upadku gospodarczego i finansowego. Dbał o rozwój życia kulturalnego miejscowych Polaków m.in. już w listopadzie 1916 r zezwolił na wznowienie wydawania “Gazety Kaliskiej”, czym zaskarbił sobie ich wdzięczność. warto zaznaczyć, że kilka lat po wojnie kaliszanie zwrócili się do niego, aby ponownie objął prezydenturę miasta.

Po wybuchu powstania wielkopolskiego (1918 – 1919) był dowódcą gnieźnieńskiego batalionu zapasowego piechoty i od rozpoczęcia walk na froncie północnym Wielkopolski brał w nich udział. W połowie lutego 1919 wystąpił z wojska i 1 czerwca 1919 zamieszkał w Poznaniu, gdzie pełnił funkcję radcy krajowego i pierwszego wicestarosty krajowego. Po przyznaniu Polsce Górnego Śląska, w czerwcu 1922 władze w Warszawie powierzyły Prądzyńskiemu zoorganizowanie tamtejszej prokuratury. Od drugiej połowy sierpnia t.r. piastował stanowisko pierwszego polskiego prokuratora Sądu apelacyjnego w Katowicach. Pobyt Prądzyńskiego na Śląsku zakończył się w połowie września 1923 powrotem do Poznania. W 1924 został naczelnym dyrektorem zarządu “Vesty” – Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń od Ognia i Gradobicia – powstało w roku 1920, największy w Polsce i pozostającego wyłącznie w rękach polskich towarzystwa ubezpieczeniowego. “Vesta” przede wszystkim służyła rolnikom, a jej centrala znajdowała się w Poznaniu. Ponadto miała siedem agend na terenie Polski.

Dzięki Prądzyńskiemy nastąpił wyraźny rozwój ubezpieczeń w ówczesnej Polsce – szczególnie na wsi wielkopolskiej. Chociaż w latach 1925-1931 figurował na liście adwokatów Poznańskiego Okręgu Izby Adwokackiej, to jednak do życia piastował godność naczelnego dyrektora “Vesty”. W latach 1924 i 1931 był członkiem pierwszego zarządu Poznańskiego Towarzystwa Reasekuracyjnego “Warta”, członkiem Państwowej Rady Ubezpieczeniowej oraz członkiem Towarzystwa Przemysłowego w Poznaniu.

Prace, które wykonywał były bardzo wyczerpujące, co przypłacił życiem w wieku niespełna sześćdziesięciu lat. Zmarł nagle na zawał serca 30 stycznia 1937 roku w Poznaniu po powrocie z warszawy z kilkudniowej podróży służbowej. Spoczywa w grobowcu rodzinnym w Gnieźnie na cmentarzu ś.ś. Piotra i Pawła. Rodziny nie założył.

Informacje dodatkowe

Źródła

dane własne: Tadeusz Panowicz (2023 opracowanie danych)
dane ze zgłoszeń: –
dane literaturowe:

[1] XXX Jahresbericht über das Königliche Progymnasium zu Tremessen fur die Zeit von Ostern 1895 bis Ostern 1896, s. 18.

[2] XXV Jahresbericht des Königl. Gymnasium in Wongrowitz über das Schuljahr 1896/7 s.34

[3] XXVI Jahresbericht des Königl Gymnasium in Wongrowitz über das Schuljahr 1897/8 s.24

[4] Karta meldunkowa Prądzyńskiego; archiwum Uniwersytetu Wrocławskiego – Allegeines Studenten – Register Juristische Pakultat Abgegangene Studenten 1901, sygn. 274

[5] „Dzieje Kalisza” Praca zbiorowa pod red. W. Rusińskiego, Poznań 1977

[6] Zakrzewski Z. „Przechadzki po Poznaniu lat międzywojennych”, Warszawa – Poznań 1974 s. 127-128

[7] Informacja Teodozji sadowskiej /z d. Przybysławska/ córki posła na sejm Dzielnicowy w Poznaniu – 3 – 5 grudnia 1918 Dziekanowice 1978

[8] „Rocznik oficerski„, Warszawa 1942

[9] „Dziennik Poznański” 1926 nr 273 s. 6, 1937 nr25 s. 11-12, nr 26 s. 13-14

[10] „Kurier Poznański” 1936 nr 503 s. 5, 1937 nr 49 s. 7 i 24, nr 51 s. 13-15, nr 55 s.4

[11] „Orędownik” 1937 nr 25/26 s, 7 „Powstaniec Wielkopolski” 1937 nr 3 s. 6

[12] „Kupiec – Świat Kupiecki” 1937  nr 13 s. 316

[13] „Dziennik Kujawski” R, 45 1937 nr 3 s. 6

[14] „Rocznik Informacyjny o Spółkach Akcyjnych w Polsce„, Warszawa 1929 nr 1480/1, 1930 nr 1457- 8

[15] „Rocznik polskiego Przemysłu i Handlu„, Warszawa 1932 nr 323, 1934 nr 821-2, 1936 nr 1036-7

[16] „Sprawozdanie z czynnościVesty” Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń  od Ognia i Gradobica w Poznaniu 1924 nr 5, 1932 nr 13

[17] „Vesta” Bank Wzajemnych  Ubezpieczeń w Poznaniu. Sprawozdanie 63 z czynności za 1936 – Poznań 1937 s. 2

[18] Sprawozdanie Wydziału Izby Adwokackiej w Poznaniu za r. 1928, 1929,1930,1931

[19] Wrotkowski H. „Społeczeństwo Kalisza w latach pierwszej Wojny Światowej i dniach wyzwolenia”, „rocznik kaliski” T. 3, 1970 s. 165-215

Data aktualizacji wpisu w Bazie

2023.02.01 – Helena Zenker