Zabytki
Stary cmentarz w Komorowie
miejscowość: Komorowo
rodzaj zabytku: cmentarz
typ obiektu: architektura sakralna i funeralna
chronologia: powstanie w XIX wieku, zamknięcie po II wojnie światowej
rejestr zabytków: –
Opis obiektu
Niemiecki cmentarz ewangelicki. Zbudowany został na planie prostokąta. Przylega swoim krótszym bokiem do drogi wojewódzkiej numer 197. Cmentarz o powierzchni 0,36 ha znajduje się 200 m za wsią [1]. Na cmentarzu w Komorowie pozostały dwie lipy drobnolistne – ostatni ślad biegnącej pierwotnie środkiem alei. Jej przebieg jest czytelny dzięki odrostom z pni usuniętych lip i siewek innych gatunków drzew i krzewów rosnących w szeregach wzdłuż głównej osi założenia [2]. Pośród roślinności można odnaleźć liczne fragmenty tablic z czytelnymi napisami w języku niemieckim oraz kamiennych ram płyt nagrobnych. Elementem charakterystycznym dla tego cmentarza jest porastający go bluszcz, który zajmuje prawie całą jego powierzchnie. Obiekt pozostaje opuszczony oraz zapomniany.
Informacje dodatkowe
Na tym cmentarzu znajduję się grób nauczycielki Elsy Schiechel, która za życia była bardzo lubianą postacią wśród okolicznej ludności. Pochowano ją w 1937 roku.
Źródła
dane własne inwentaryzacyjne: Tadeusz Panowicz (2021 dane spisane) Filip Biegański (2022 dane terenowe)
dane ze zgłoszeń: –
dane literaturowe:
[1] – „Konon, A., Krzyżaniak, M., & Urbański, P. (2005). Stan cmentarzy poewangelickich na terenie Lednickiego Parku Krajobrazowego. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, 370, 45-51.”
[2] – „Chojnacka, M. (2010). Założenia cmentarne w krajobrazie wsi Lednickiego Parku Krajobrazowego. Kompozycje, zagrożenia, problemy rewaloryzacji. Acta Scientiarum Polonorum Administratio Locorum, 9(2), 17-28.”
Sytuacja obiektu w regionie
Stan zachowania
Liczne elementy obiektu zostały zdewastowane wskutek nienawiści powracających do kraju repatriantów w stronę ludności niemieckiej po drugiej wojnie światowej. Na początku lat dwutysięcznych cmentarzem zaopiekowało się Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Prace jakie podjęto to odkrzaczenie oraz posprzątanie śmieci. Na wyróżnienie zasługuje również odrestaurowanie nagrobka wyżej wspomnianej nauczycielki w ramach podjętych działań przez muzeum. Aktualnie cmentarz pozostaje zarośnięty ze względu na jednorazowy charakter wyżej wymienionych prac.
Zagrożenia i możliwości ochrony
Podstawowym zagrożeniem z jakim zmaga się cmentarz jest coraz większe zarastanie nagrobków. Podstawową możliwością ochrony jest regularne przycinanie roślin w miejscach, gdzie mogą negatywnie wpływać na warstwy kulturowe. Poza tym należy zostawić spontaniczną roślinność na większości obszaru ze względu na przyrodniczo-kulturowy charakter tego miejsca. Potencjalnym zagrożeniem w związku z tym może być przeprowadzenie akcji „sprzątania cmentarza” bez eksperckiej analizy planistycznej, która w konsekwencji mogłaby doprowadzić do przesunięcia nagrobków, zniszczenia cennych roślin oraz siedlisk grzybów i zwierząt. Pamiętajmy – ochrona takich miejsc wymaga zaangażowania historyków i przyrodników oraz ustaleń z urzędem właściwym do ochrony zabytków.
Data aktualizacji wpisu w Bazie
2022.07.29 Filip Biegański
