Ogłaszamy akcję poszukiwania gwiazdoszy i zapraszamy do zgłaszania nam znalezionych stanowisk tych grzybów – symboli regionu Kasztelanii Ostrowskiej! Akcję prowadzimy od października do listopada. Chcesz wiedzieć, jak działa akcja i jak możesz się do niej przyłączyć? Na dole strony dowiesz się więcej o comiesięcznych wyzwaniach dla przyrody.
Grzyby z rodzaju Geastrum gwiazdosz, tworzą owocniki, które początkowo są kuliste i półpodziemne, a dojrzałe mają postać gwiaździstych ramion z główką z zarodnikami. Bardzo charakterystyczna postać wynika właśnie z tego, że pękające i rozchylające się na zewnątrz egzoperydium (osłona zewnętrzna) odsłania główkę (którą tworzy endoperydium – osłona wewnętrzna), unosząc ją jednocześnie na rozpościerających się i zawijających do spodu ramionach. Niektóre gatunki gwiazdoszy podlegają ścisłej ochronie prawnej bez żadnych wyłączeń. Poniżej prezentujemy fotografie kilku przykładowych gatunków z rodzaju gwiazdosz Geastrum, znalezionych w ostatnich latach w regionie Kasztelanii Ostrowskiej, aby zobrazować pewną różnorodność cech morfologicznych owocników z rodzaju Geastrum.
Oto gwiazdosz angielski Geastrum berkeleyi, gatunek ściśle chroniony, opatrzony na czerwonej liście grzybów kategorią Ex – wymarły! Od niedawna ponownie stwierdzany w Polsce, znaleziony został także w naszym regionie!
A to gwiazdosz karzełkowaty Geastrum schmidelii, gatunek tworzący niewielkie owocniki, zasiedla między innymi murawy kserotermiczne. Także podlega ochronie ścisłej oraz posiada na czerwonej liście kategorię E, czyli wymierający .
A oto gwiazdosz potrójny Geastrum triplex z okolic Kołaty, znalezisko poczynione przez jedną z uczestniczek gwiazdoszowego spaceru terenowego, po odsłonięciu w październiku 2023 r. tablicy w Kołacie poświęconej gwiazdoszowi prążkowanemu z tamtejszego opuszczonego cmentarza! Gwiazdosz potrójny posiada kategorię E na czerwonej liście!
I jeszcze jeden – gwiazdosz frędzelkowany Geastrum fimbriatum z okolic Pobiedzisk Letniska (na czerwonej liście kategoria R rzadki) – znalezisko uczestniczki jednej z naszych wycieczek terenowych w 2023 r.:
Zachęcamy zatem do zgłaszania nam znalezionych, zauważonych stanowisk gwiazdoszy i do wspólnych odwiedzin ich stanowisk, które będą miały na celu m.in. ocenę możliwości pobrania owocnika do badań tak, aby nie naruszyć przepisów o prawnej ochronie gwiazdoszy, z uwagi na to, że część gatunków gwiazdoszy podlega ochronie prawnej.
Obecna akcja poszukiwań gwiazdoszy jest akcją szczególną. Jest bowiem powiązana z ogólnopolskim projektem FunDive, prowadzonym przez Polskie Towarzystwo Mykologiczne, zbierania danych o pewnych gatunkach grzybów, dzięki czemu owocniki naszych gwiazdoszy zostaną skierowane do szczegółowych badań molekularnych. Będzie to ważny wkład w poznawanie mykobioty Kasztelanii Ostrowskiej, a w ślad za tym także dla bioty gwiazdoszy w skali całej Polski. To piękne zadanie dla nas wszystkich!
Uwaga! Bardzo ważne jest wykonanie dobrych zdjęć, wyraźnie ukazujących cechy owocników, dla wszystkich zgłaszanych stanowisk grzybów gwiazdoszy.
Poniżej mapka obszaru, dla którego prowadzimy akcję poszukiwań tego gatunku:
O PROJEKCIE
JAK I DLACZEGO WARTO WŁĄCZYĆ SIĘ DO POSZUKIWAŃ?
Podczas spaceru lub wycieczki rowerowej można przyczynić się do poszerzania wiedzy o zasobach przyrodniczych i pomóc lepiej je chronić. Wybierz teren blisko swojego domu lub potraktuj to jako okazję do dalszej wyprawy do któregoś z zakątków regionu. Zbieraniem danych o rozmieszczeniu gatunków i cennych siedlisk przyrodniczych w regionie Kasztelanii Ostrowskiej zajmujemy się od kilku lat – teraz możesz współdziałać z nami!
Wykonane zgłoszenia
Wypełnij krótki formularz dostępny tutaj, z podaniem lokalizacji stanowiska (w tym współrzędnych GPS) oraz krótkiego opisu np. „Owocnik grzyba rośnie na drzewie przy głównym wejściu do szkoły” lub „Łąka porasta dolinę potoku od końca wsi Promno do lasu na północ od miejscowości. Otaczają ją liczne wierzby i pole uprawne”. Podeślij nam też fotografie swojego znaleziska w formularzu zgłoszeniowym lub na adres kasztelaniaostrowska@gmail.com. Zwracamy uwagę, że w przypadku gatunków prawnie chronionych (zaznaczamy to w ogłoszeniu) nie należy pobierać okazów zielnikowych, narośli lub owocników grzybów, łapać chronionych zwierząt i ich płoszyć.
Wykorzystanie zgłoszeń
Zgłoszone stanowiska zostaną zamieszczone w kartotekach Bazy Danych o Regionie Kasztelanii Ostrowskiej z podaniem imienia i nazwiska autora znaleziska. Planowane jest także sukcesywne publikowanie informacji o gatunkach i cennych ostojach przyrody w naszym wirtualnym atlasie Bazy Danych o Regionie Kasztelanii Ostrowskiej – za Twoją zgodą mogą tam pojawić się Twoje fotografie i informacja o udziale w poszerzaniu wiedzy o przyrodzie regionu.