Rośliny

nasięźrzał pospolity

Ophioglossum vulgatum L.

synonimy:

rodzina: nasięźrzałowate Ophioglossacae

ochrona prawna:  częściowa – zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. Ustaw poz. 1409)

Czerwona Lista Roślin i Grzybów Polski: VU narażony

Rameta nasięźrzała w fazie dojrzewania przed wykształceniem części sporofilowej,  ze wschodniej części regionu, fot. Natalia Jędrzejczak

Występowanie

Gatunek charakterystyczny dla łąk trzęślicowych. Notowany także na łąkach świeżych, łąkach podgórskich, w łęgach oraz na hałdach pokopalnianych. Związany w większości z podłożem wapiennym. W Polsce rozpowszechniony na całym obszarze kraju, rzadszy we wschodniej części i w górach. Główny obszar występowania gatunku we wschodniej części Ameryki płn., stanowiska rozproszone w Azji, rzadko w Afryce, Australii i Ameryce płd. Gatunek niżowy i w górach do 1000 m n.p.m. Gatunek rzadki.

Informacje dodatkowe

Gatunek wybrany jako jeden z sześciu symboli przyrodniczych regionu Kasztelanii Ostrowskiej. Całość rośliny to jeden liść podzielony na dwie części – część asymilacyjna (trofofilowa) odpowiedzialna za „odżywianie” oraz część zarodnionośna (sporofilowa) odpowiedzialna za rozmnażanie za pomocą zarodników. Roślina interesująca ze względów kulturowych, uznawana za mityczny „kwiat paproci”, będący symbolem szczęścia, a także „rośliną miłośniczą”. 

Źródła

dane własne inwentaryzacyjne: Natalia Jędrzejczak (2010-2021 dane terenowe)
dane ze zgłoszeń: –
dane literaturowe: Olejnik, N., Celka, Z., Szkudlarz, P., & Shevera, M. V. (2018). Taxonomic significance of morphological characters of spores in the family Ophioglossaceae (Psilotopsida). Review of Palaeobotany and Palynology, 252, 77-85.r 

Sytuacja gatunku w regionie

Zasoby

Gatunek rzadki w regionie, występuje w jednej lokalizacji. Stanowisko obejmuje kilka tysięcy pędów (ramet). Dominują pędy bez kłosów zarodnionośnych. Jedyna znana populacja występuje na wilgotnych łąkach, nawiązujących do łąk trzęślicowych, oraz częściowo w szuwarze turzycy błotnej i w wąskim pasie łąk świeżych. Ostoja nasięźrzała jest zlokalizowana na wschód od Lednogóry.

Status na Czerwonej Liście Regionu

CR – skrajnie rzadkie, odnotowane w ostatnich latach na 1-3 stanowiskach

Zagrożenia i możliwości ochrony

Do głównych zagrożeń należą: zmiana stosunków wodnych (odwodnienie stanowisk), zmiana sposobu użytkowania łąk, naturalne zmiany sukcesyjne na porzuconych łąkach, zaorywanie i zabudowa siedlisk, a obecnie zmiany klimatyczne i przedłużające się okresy suszy.

Data aktualizacji wpisu w Bazie

2021.11.14 Mikołaj Charchuta, Natalia Jędrzejczak