Kisielnica trzoneczkowa – grzyb „zjadany” przez grzyba

Nawiązując do tematu niedawnego wpisu o kisielnicy wierzbowej, oto słów kilka o rodzaju kisielnica (Exidia sp.). W Polsce znanych jest nieco ponad 10 gatunków z tego rodzaju należącego do typu grzybów podstawkowych Basidiomycota. Owocniki kisielnic najlepiej rozwijają się o chłodnej porze roku od jesieni do wiosny. Posiadają konsystencję od miękko- do chrząstkowo-galaretowatej. Ciekawą cechą takich owocników jest to, że w zależności od warunków zewnętrznych mogą one wysychać, a kontynuować wzrost po ponownym nawilżeniu.

  Rozpiętość barw, jakie przyjmują poszczególne gatunki  kisielnic jest spora, od białej lub białawej, poprzez różne odcienie ochry i brązu do ciemnego brązu, a nawet smolistej czerni. Kształtem kisielnice przypominają krążki, miseczki, kieliszki, a nawet zwoje mózgu. Wszystkie gatunki Exidia sp. rosną na drewnie – są saprotrofami nadrewnowymi.

Często spotykanym m.in. w grądach gatunkiem kisielnicy jest kisielnica trzoneczkowa (Exidia truncata). Na Czerwonej liście gatunków grzybów wielkoowocnikowych Polski jest ona opatrzona kategorią R – rzadki. Można jednak ją znaleźć dość często, na uschłych, a także na opadłych na ściółkę gałęziach dębów oraz innych drzew i krzewów. Owocniki kisielnicy trzoneczkowej mają kształt krążków przyrośniętych do podłoża krótkim stożkowatym trzonem. Górna powierzchnia owocników jest błyszcząca i drobno brodawkowana. Jest to warstwa hymenialna, w niej tworzą się zarodniki. Natomiast spodnia powierzchnia owocników jest charakterystycznie aksamitna do szorstkiej.

Kisielnica trzoneczkowa (Exidia truncata) – 09.02.2009

Na owocnikach kisielnicy trzoneczkowej znaleźć można pewną osobliwość grzybową, którą są owocniki Heteromycophaga glandulosae P. Roberts (ten grzyb nie ma jeszcze polskiej nazwy). Grzyb ten tworzy niewielkie, do 2 mm średnicy „pryszczyki” na powierzchni owocników kisielnicy trzoneczkowej. Pierwsze stwierdzenia Heteromycophaga glandulosae pochodzą z Wielkiej Brytanii, gdzie został po raz pierwszy znaleziony i opisany w 1997 r. przez Robertsa. Później znaleziono go w Niemczech i Hiszpanii. Od pewnego czasu jest notowany w Polsce, a z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że występuje także w Kasztelanii Ostrowskiej, gdzie na jego ślad natrafiono w 2008 r. w lesie między Imiołkami, a Kamionkiem.

Kisielnica trzoneczkowa (Exidia truncata) – 16.03.2008

To znalezisko jest udokumentowane jedynie fotograficznie, dlatego warto go poszukiwać, aby w przypadku znalezienia pobrać okaz, zweryfikować oznaczenie pod mikroskopem, zachować okaz w zielniku i tym sposobem udokumentować nowe stanowisko Heteromycophaga glandulosae w Polsce, a pierwsze w Kasztelanii Ostrowskiej. Pod koniec zimy i podczas odwilży będzie właściwy czas dla takich poszukiwań.