Gwiazdosze są grzybami o bardzo oryginalnej budowie owocników – są niczym gwiazdki z nieba.

Owocniki gwiazdoszy są półpodziemne, gdyż początkowo rozwijają się płytko pod ziemią. Mają wówczas kształt kulisty, a składają się z dwóch warstw: zewnętrznej czyli egzoperydium, która otacza warstwę wewnętrzną, czyli endoperydium.

W miarę rozwoju owocnika i dojrzewania znajdujących się wewnątrz zarodników egzoperydium pęka od szczytu i rozpościera się na kształt gwiazdy. Wówczas naszym oczom ukazuje się warstwa wewnętrzna – endoperydium. Jest to kulista główka z otworem na szczycie i zarodnikami wewnątrz.

Otwór nazywany perystomem umożliwia wysypywanie się zarodników. Ramiona egzoperydium z czasem odginają się mniej lub bardziej w dół, dzięki czemu główka z zarodnikami unosi się ponad poziom ziemi. Ułatwia to rozprzestrzenianie się zarodników, bo wypadające z uniesionej główki zarodniki mogą przenieść się z wiatrem na dalszą odległość.

Jednym z gatunków gwiazdoszy znanych aktualnie z terenu Kasztelanii Ostrowskiej jest gwiazdosz koronowaty. Główka gwiazdosza koronowatego osadzona jest na wyraźnej, krótkiej i grubej szyjce widocznej u suchych egzemplarzy, a w dolnej części endoperydium znajduje się wyraźne pierścieniowate zgrubienie, czyli apofiza o cechach charakterystycznych dla tego gatunku. Szczytowy otwór jest płaski lub nieco wzniesiony, frędzlowaty i otoczony jaśniejszą strefą. Wewnątrz endoperydium znajduje się czarnobrązowy proszek zarodników.

Kasztelański gwiazdosz koronowaty rośnie w synantropijnym, czyli przekształconym przez człowieka, siedlisku, jakim jest niewielkie skupisko krzewów głogu i bzu lilaka nieopodal torów kolejowych. Potrzeba troszkę poświęcenia, by penetrując ostrożnie wnętrze takiego zakrzaczenia dostrzec w nim symptomy występowania gwiazdoszy. Najłatwiejsze jest to wówczas, gdy jesienią owocniki już mają rozpostarte gwiaździsto ramiona, jednak nawet wczesną wiosną bystre oko wprawionego obserwatora dostrzeże wśród opadłych zeszłorocznych liści te elementy egzo- i endoperydium, które są na tyle trwałe, że przetrwają zimę.

Obecność gwiazdosza koronowatego – gatunku zagrożonego o kategorii V (narażony na wymarcie) świadczy o możliwościach ekologiczno-siedliskowych gatunku, dzięki którym zasiedla on nawet mocno przekształcone przez człowieka mikrosiedliska, takie jak zakrzaczenia bzu lilaka czy głogu, a jednocześnie ubogaca naszą okolicę o tak oryginalny, a cenny gatunek grzyba, skrytego, a jednak gdzieś tam obecnego w naszym otoczeniu…