Niedawno, nieco ponad dwa tygodnie temu, też w kwietniu, pisałam o zawilcu gajowym, wspominając, że w tle tej opowieści czai się pewien grzyb …. Najwyższy czas na dalszy ciąg tej opowieści!

Na rzucone hasło poszukiwań twardnicy bulwiastej, bo to o niej mowa, zgłosili się chętni. U podstaw akcji poszukiwania tego grzyba leżała kwestia doboru miejsca odpowiedniego do tych poszukiwań, a mianowicie lasu z zawilcem gajowym w runie. Czemu taki właśnie? Niech na początek wyjaśnienie tego stanowi angielska nazwa grzyba – Anemone Cup …. Czy już zaczyna coś świtać?

Wędrówka po lesie z bogatym w zawilce runem trwała już jakiś czas, gdy w pewnym momencie zaczęłam opisywać szczegóły budowy morfologicznej owocników poszukiwanego grzyba, że są to takie miseczki, takie jak czarki, ale dużo mniejsze, zaopatrzone w trzon i sklerotę …. W tym momencie Maciej spojrzał na coś u swoich stóp i zapytał mnie „Takie jak te?”, Wiktoria świadkiem! I tak! To były właśnie owocniki twardnicy bulwiastej! Tym oto sposobem Maciej stał się być może pierwszym odkrywcą stanowiska twardnicy bulwiastej w regionie Kasztelanii Ostrowskiej! Jak przejrzę szczegółowo dane o fundze regionu, to kwestia pierwszeństwa zostanie potwierdzona lub zweryfikowana, ale na pewno było to pierwsze znalezienie twardnicy bulwiastej w Kasztelanii Ostrowskiej w 2021  r. Na moje pocieszenie, sama za chwilkę też znalazłam kolejne owocniki, które z kolei były tak dojrzałe, że puszczały chmurkę zarodników po trąceniu 🙂

Twardnica bulwiasta jest wyspecjalizowanym pasożytem zawilca gajowego Anemone nemorosa. Stąd to nawiązanie do zawilca w angielskiej nazwie Anemone Cup. Grzyb pasożytuje na korzeniach rośliny. Zaatakowana roślina nie zamiera, ale też nie kwitnie.

Zanim naszym oczom ukaże się owocnik twardnicy bulwiastej, rok wcześniej tworzy się organ przetrwalnikowy –  sklerota. Jest ona bulwiasta, z zewnątrz czarna, a wewnątrz biaława. Wiosną ze skleroty wyrasta trzon, a na nim miseczka. Trzon w zależności od położenia skleroty w podłożu może mieć nawet do 10 cm długości. Część trzonu pozostająca w podłożu jest czarniawa, a część nadziemna brązowawa. Początkowo owocnik jest pucharkowaty z brzegami zawiniętymi do wewnątrz. Z wiekiem owocnik stopniowo zmienia kształt, z pucharkowatego przechodzi w kształt miseczki, która  łącznie z trzonem może nam przypominać kieliszek na nóżce. Później stopniowo się wypłaszcza do talerzyka, a w końcu falisto pofałdowanej tarczki. Takie etapy formowania się kształtu są spotykane u grzybów z owocnikami w formie apotecjów.

Zachęcamy chętnych do poszukiwań twardnicy bulwiastej do wypatrywania jej na dnie wiosennego lasu z runem zawilca gajowego.