Zabytki

Stary cmentarz w Przyborowie

miejscowość: Przyborowo

rodzaj zabytku: cmentarz

typ obiektu: architektura sakralna i funeralna

chronologia: założenie w XIX wieku, zamknięcie po II wojnie światowej

rejestr zabytków:

Pozostałości starego cmentarza w Przyborowie fot. Filip Biegański

Opis obiektu

Cmentarz śródleśny – otacza go bór nasadzony na dawnych gruntach rolnych. Jest to miejsce spoczynku niemieckiej ludności, która mieszkała na tym obszarze. Nie prowadzi do niego żaden szlak lub droga. Na jego terenie zachowały się kamienne nagrobki oraz tablice z napisami w języku niemieckim, które łatwiej znaleźć w okresie zimowania roślinności. Jego obszar jest bardzo mocno zarośnięty, dlatego w ciepłym okresie nie jest możliwe swobodne przemieszczanie się po cmentarzu. Najłatwiej go zlokalizować na podstawie betonowych skośnych fragmentów starego ogrodzenia. Dzisiaj nekropolia pozostaje opuszczona oraz zapomniana. 

Informacje dodatkowe

Pozostałości cmentarza są miejscem ogólnodostępnym dla osób, które chcą go zobaczyć. Lokalizacja nie jest jakkolwiek oznakowana. 

Źródła

dane własne inwentaryzacyjne: Tadeusz Panowicz (2021 dane spisane), Filip Biegański (2022 dane terenowe)
dane ze zgłoszeń: –
dane literaturowe: –

Sytuacja obiektu w regionie

Stan zachowania

Cmentarz jest bardzo mocno zarośnięty. Na jego terenie znajduje się około 5 tablic nagrobnych z czytelnymi napisami, natomiast ciężko wszystkie zlokalizować podczas rozkwitu roślinności. Zachowały się również betonowe elementy ogrodzenia dookoła obiektu. Wskazane jest, aby obszar nekropolii oznakować jako miejsce spoczynku. 

Zagrożenia i możliwości ochrony

Głównym zagrożeniem dla tego cmentarza jest całkowite zarośnięcie uniemożliwiające zlokalizowanie jego pozostałości. Usytuowanie obiektu w lesie sprzyja temu procesowi. Należy zostawić spontaniczną roślinność na większości obszaru ze względu na przyrodniczo-kulturowy charakter tego miejsca. Potencjalnym zagrożeniem w związku z tym może być przeprowadzenie akcji „sprzątania cmentarza” bez eksperckiej analizy planistycznej, która w konsekwencji mogłaby doprowadzić do przesunięcia nagrobków, zniszczenia cennych roślin oraz siedlisk grzybów i zwierząt. Pamiętajmy – ochrona takich miejsc wymaga zaangażowania historyków i przyrodników oraz ustaleń z urzędem właściwym do ochrony zabytków. Ochrona tego miejsca powinna skupić się na ograniczaniu zarastania nagrobków, ochronie gruntów przez zmianą funkcji oraz ograniczeniu niszczenia krzewów i drzew obecnych na cmentarzu.

Data aktualizacji wpisu w Bazie

2022.08.05 Filip Biegański